Ayurveda en je zintuigen: de sleutel tot rust in een overprikkelde wereld

Ayurveda en je zintuigen vormen samen een krachtig duo als het gaat om het herstellen van innerlijke rust. In mijn praktijk zie ik het dagelijks: vrouwen die overprikkeld zijn, moe wakker worden en het gevoel hebben zichzelf kwijt te raken in de drukte van het leven. Ze weten dat er iets moet veranderen, maar weten vaak niet waar te beginnen.

Wat veel mensen niet beseffen, is dat onze zintuigen voortdurend aan staan. En juist daar ligt, volgens Ayurveda, de ingang naar balans. Door bewust om te gaan met wat je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt, breng je rust in je systeem en kom je weer in contact met wie je werkelijk bent.

Waarom Ayurveda zintuigen centraal stelt in jouw welzijn

In Ayurveda wordt het lichaam gezien als een intelligent systeem dat voortdurend in wisselwerking staat met de omgeving via de vijf zintuigen. Die zintuigen zijn niet alleen informatiekanalen, maar ook ingangen naar je innerlijke balans.

Wanneer je je overprikkeld voelt, is dat vaak een teken dat je zintuigen uit balans zijn. In coaching en tijdens mijn retreatswerk ik daarom altijd met dit fundament: het herstellen van rust via zintuiglijke reset. Het werkt. Elke keer opnieuw.

Zintuigen en overprikkeling: herken jij dit?

Je staat ‘aan’ zodra je wakker wordt. Je scrollt gedachteloos door je telefoon tijdens je ontbijt. De radio staat aan in de auto. Je inbox stroomt vol. En aan het einde van de dag weet je niet waarom je zo moe bent, terwijl je fysiek niet eens zoveel hebt gedaan. Dit is precies waar ik veel van mijn cliënten in herken. Het zenuwstelsel is overbelast doordat de zintuigen geen rust krijgen. In de Ayurvedische visie leidt dit tot onbalans in de geest (manas) en beïnvloedt het je energieniveau, stemming, spijsvertering en slaap.

De oplossing? Niet méér doen, maar anders waarnemen.

Zintuigen als spiegel van je innerlijke staat

Wat je waarneemt is vaak een reflectie van hoe je je voelt. Een drukke ruimte kan overweldigend of juist inspirerend aanvoelen – afhankelijk van jouw innerlijke balans. Wanneer je gestrest bent, zijn je zintuigen hypergevoelig. Wanneer je in rust bent, worden ze subtieler en verfijnder.

Ayurveda onderscheidt daarbij drie kwaliteiten van de geest, de zogeheten gunas:

• Sattva – staat voor helderheid en rust
• Rajas – voor onrust en prikkeling
• Tamas – voor traagheid en verwarring

Veel vrouwen die ik begeleid, leven vooral in rajas: altijd ‘aan’, altijd onderweg, altijd iets moeten. Door bewust met zintuigen te werken, brengen we stap voor stap meer sattva in het systeem – en dát is waar ontspanning ontstaat.

Praktisch: hoe breng je jouw zintuigen tot rust?

Je hoeft echt niet je hele leven om te gooien. Met kleine aanpassingen kun je al zoveel verschil maken. Hieronder deel ik vijf eenvoudige, maar doeltreffende manieren om je zintuigen te kalmeren—gebaseerd op Ayurvedische wijsheid en mijn eigen praktijkervaring.

1. ZIEN – Geef je ogen rust met kaarsmeditatie
   Onze ogen – verbonden aan het vuurelement – zijn vaak overprikkeld door schermen. Een mooie oefening is Trataka(kaarsstaren). Een paar minuten per dag bewust kijken naar een vlam zonder te knipperen helpt niet alleen je ogen ontspannen, maar brengt ook mentale helderheid. “Cliënten ervaren vaak voor het eerst écht stilte in hun hoofd na deze oefening. En die stilte werkt door.”
2. HOREN – Kies bewust voor voedende geluiden
   Het gehoor is verbonden met ether – het meest subtiele element. Constante ruis (denk aan verkeer of muziek op de achtergrond) kost ongemerkt veel energie. Kies vaker bewust voor stilte of natuurlijke geluiden: het ruisen van bomen, vogelgeluiden, een zachte raga op de achtergrond. Het herstelt je innerlijke ritme.
3. RUIKEN – Laat geuren je stemming sturen
   Geur is direct verbonden met je emoties. In mijn retreats gebruik ik etherische oliën zoals sandelhout of roos om deelnemers te helpen landen. Thuis kun je lavendel of vetiver gebruiken in een diffuser of op je kussen voor rust en ontspanning.
4. PROEVEN – Eet met aandacht voor meer voldoening
   Veel vrouwen eten snel en onbewust. Maar wat je eet – én hoe je eet – heeft invloed op hoe je je voelt. Volgens Ayurveda is proeven essentieel voor een goede spijsvertering én mentale balans. Start met één bewuste maaltijd per dag. Zet je telefoon weg, adem diep in, proef elke hap. Kruidige warme dranken zoals gember- of venkelthee helpen bovendien om je spijsvertering te versterken.
5. VOELEN – Verbind je met natuurlijke aanraking
   Het tastzintuig – verbonden aan lucht – is vaak overgestimuleerd door oppervlakkige prikkels. Swipen, scrollen, tikken. Herstel de balans door contact te maken met natuurlijke materialen: loop blootsvoets in het gras, voel hout of klei, of tuinier met je handen in de aarde. Deze aanrakingen brengen je terug in je lijf. Terug naar jezelf.

Stilte als helende kracht: Mouna

Tijdens mijn retreats begeleid ik regelmatig stilteochtenden – iets wat voor velen in het begin onwennig is. Maar naarmate de dagen vorderen, ontstaat er ruimte. Inzicht. Vertraging.

Wil je zelf thuis stilte integreren?

Probeer dit eens:

• Spreek met jezelf af om tot 9:00 uur in stilte te blijven.
• Geen telefoon, geen gesprekken.
• Drink een kop thee, wandel of stretch.
• Luister naar natuurlijke geluiden en voel hoe je dag begint in verbinding.

Deze oefening, geïnspireerd op Mouna, helpt je zintuigen resetten en creëert mentale helderheid.

Wil jij leven met meer rust, balans en bewustzijn?

Wat ik zie bij vrouwen die bij mij komen, is dat ze diep vanbinnen verlangen naar eenvoud. Naar ruimte. Naar thuiskomen in hun lichaam en leven. Tijdens mijn retreats en coachingsessies werk ik met Ayurveda, mindfulness, natuurcoaching en NLP om je precies dát te laten ervaren. Ben je nieuwsgierig hoe ik je hierbij kan helpen?

👉 Neem contact met mij op voor een vrijblijvende kennismaking.

Leef in het Ritme van jouw Natuur!

Liefs,

Sandy

Meer lezen?

• Meer over Ayurveda

• Elemental Awakening Retreat – waar Ayurveda en natuur samenkomen

• Awaken Your Senses Retreat – ontdek de kracht van je zintuigen